آیا پیوند دست افراد مرگ مغزی به دیگران جایز است؟

محضر حضرت آیة الله فاضل لنکرانی
با عرض سلام و احترام

به استحضار می رساند پیوند دست از شیوه های نوین درمانی است که در 10 سال اخیر مطرح شده و به سرعت رو به پیشرفت است. تا کنون 70 مورد پیوند دست یک طرفه و دوطرفه در 13 کشور دنیا صورت گرفته است. بررسی ها نشان می دهند که نتایج پیوندها بسیار رضایت بخش بوده اند و تنها دلیل برای موارد پس زدن پیوندهای مذکور عدم همکاری بیماران ذکر شده است. بقاء پیوند دست با میزان بیش از 90% گزارش گردیده است.

در کشور ما پیوند دست غالبا در موارد قطع دست افراد در اثر سوانح انجام میشود و در واقع دست قطع شده فرد برای خودش پیوند زده می شود که نتایج بسیار خوب و پیشرفت های قابل توجهی داشته است.

به نظر می رسد که با توجه به موفقیت ها و پیشرفت های حاصل شده در سال های اخیر در پیوند دست در دنیا و ایران و همچنین تعدد جانبازان و معلولان دچار قطع اندام فوقانی خصوصاً افراد دچار قطع دوطرفه، انجام پیوند دست در ایران می تواند کمک بزرگی به این گروه از بیماران بنماید. 

شایان ذکر است تعداد زیادی بیمار در اثر تروما یا برق گرفتگی در هر سال دچار قطع اندام فوقانی می شوند. این بیماران در حال حاضر دچار معلولیت مادام العمر شده و پروتزهای موجود هم کارایی لازم را ندارند. 
در این خصوص موارد ذیل نیز قابل توجه است:

امکان فعال سازی تیم پیوند دست شامل گروههای جراحان ترمیمی دست، ارتوپدی ، طب توانبخشی، فیزیوتراپی، درماتولوژی، فارماکولوژی، ایمونولوژی، پاتولوژی، روانپزشکی، کاردرمانی، ارتز و پروتزدر کشور وجود دارد.

با توجه به اینکه پیوند دست اگر چه برای فرد جنبه حیاتی ندارد، اما می تواند تاثیر به سزایی در بهبود کیفیت زندگی او بگذارد.

به نظر میرسد تنها منبع تأمین دست برای پیوند، افراد دچار مرگ مغزی می باشند.

قطع عضو دست همزمان با جدا کردن سایر اعضای حیاتی صورت خواهد پذیرفت. به عبارت دیگر هیچگاه حیات فرد دچار مرگ مغزی صرفا برای جدا کردن دست خاتمه نخواهد یافت.

امکان الحاق پروتزی به صورت دست به جسد دهنده دست به صورتی که ظاهر جسد و حرمت آن تا حدودی حفظ شود وجود دارد. 

خواهشمند است در خصوص جواز شرعی بهره برداری از عضو دست افراد دچار مرگ مغزی پس از برداشتن اعضای حیاتی چون قلب و ریه نظر مبارک خویش را اعلام بفرمایید.

بسمه تعالی
سلام علیکم
در افراد دچار مرگ مغزی چنانچه علاوه بر قشر مغز، ساقه آن از بین رفته باشد و نسوج طبیعی آن تبدیل به مایع شده باشد، می‌‌توان از قلب و اعضایی که جان مسلمانی بر آن متوقف است استفاده نمود. 
اما استفاده از دست وی چنانچه هتک آن نباشد و تأثیر بسزایی برای پیوند شونده داشته باشد اشکالی ندارد. 
البته در تمام این موارد، دیه محفوظ است که باید برای میت صرف شود.